มารยาทในโรงฝึก

(ข้อแนะนำการเข้าฝึกที่ฮอมบู ในเรื่องของมารยาทในแบบญี่ปุ่น โดย Mark Lithgow ข้อร้องให้นำมาเผยแพร่ต่อไป)

 

ข้าพเจ้าได้สนทนากับ Soke ที่บ้านของท่านเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมาเกี่ยวกับธรรมเนียมมารยาทในโรงฝึกและท่านคิดว่าเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องบอกเล่าให้สมาชิกบูจินกันทุกคนได้ทราบ ในวันนี้ (10 พฤษภาคม 2015) อาจารย์ได้ฝากให้ข้าพเจ้าบอกต่อเล่าเรื่องนี้กับทุกคนที่เข้ามาฝึกบูจินกัน

มารยาทในโรงฝึกผันแปรไปตามแต่ละสำนัก และโรงฝึกบูจินกันก็ด้วยเช่นกัน บ่อยครั้งที่เราเรียนรู้จากการมองคนอื่นที่รู้มากกว่าตัวเรา โชคไม่ดีที่ในหลายช่วงหลังมานี้มีคนมาที่โรงฝึกฮอมบุแห่งใหม่มากมาย และ เพราะว่าคนจำนวนมากพึ่งเคยมาที่นี่ แล้วพวกเขาไม่มีตัวอย่างที่ดีให้ดูเพื่อที่จะเรียนรู้ว่าควรปฏิบัติตัวเช่นไร

หลายครั้งที่ข้าพเจ้าเข้าไปตักเตือนดูแลและกลายเป็นเหมือนผู้คุมกฎ บางครั้งก็รู้สึกแย่ที่ต้องทำเช่นนั้น แต่ว่านี่มันเป็นโรงฝึกของข้าพเจ้า ข้าพเจ้าเป็นสมาชิกโรงฝึกแห่งนี้ไม่ใช่ผู้มาเยี่ยม เพราะฝึกอยู่ที่นี่มาเกือบ 30 ปี

ข้าพเจ้าขอพูด 3 หัวข้อตามที่ได้รับมอบหมายจากอาจารย์ หัวข้ออื่นๆจะถูกยกมาพูดในโอกาสถัดไป คิดว่านี่น่าจะเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี

1) โค้งคำนับก่อนและหลังจากเข้ามาในโรงฝึก

การโค้งคำนับก่อนและหลังเดินเข้าไปในโรงฝึกใดๆก็ตามในประเทศญี่ปุ่นเป็น ‘สามัญสำนึก’ คุณจะมองเห็นได้ทั่วไปภายนอกโรงฝึก ในสถานที่เช่นร้านสะดวกซื้อและห้างสรรพสินค้า พนักงานที่เดินทางกลับหรือในระหว่างพัก ที่ประตูที่เขียนว่า ‘เฉพาะพนักงานเท่านั้น’ เมื่อมาถึงประตูจะหันหลังกลับและโค้งให้กับร้าน ก่อนที่จะเดินออกไป ข้าพเจ้ายอมรับว่าบางครั้งก็ขี้เกียจนิดหน่อยที่โรงฝึกเก่าบางทีไม่ได้โค้งคำนับ เมื่อโรงฝึกใหม่ได้ถูกสร้างขึ้นแล้ว ข้าพเจ้าได้คุยกับอาจารย์เรื่องนี้

เมื่อได้หารือเกี่ยวกับเรื่องนี้ ท่านได้บอกว่าการโค้งคำนับเมื่อเข้ามาที่โรงฝึกคือสิ่งจำเป็น ที่เป็นแสดงถึงการเคารพให้เกียรติโรงฝึก ท่านได้บอกว่าที่หน้าทางเข้าหลักนั้นให้เลือกว่าจะโค้งคำนับหรือไม่ แต่จำเป็นต้องโค้งคำนับก่อนเข้าไปในส่วนที่ใช้ในการฝึก เหมือนกับตอนที่จะข้ามธรณีประตู
การหยุด,นิ่ง,โค้ง,นิ่ง แล้วค่อยเดินเข้าไปโรงฝึก และ ช่วงเวลานั้นคุณได้ทิ้งโลกภายนอกไว้เบื้องหลังและเข้าสู่ ‘โหมดแห่งการฝึกฝน’
เช่นเดียวกับการเดินทางกลับ เมื่อออกไปมีการหยุด และ โค้ง ใช้ช่วงเวลานี้ระลึกว่าคุณกลับออกไปอย่างปลอดภัยและพร้อมที่จะกลับไปสู่โลกแห่งความจริง

ทำการโค้งเฉพาะตอนเข้าและออกโรงฝึกเท่านั้น หากคุณเดินไปที่กระเป๋าของคุณหรือใช้ห้องน้ำ
ไม่จำเป็นต้องโค้งคำนับทุกครั้ง ทำเมื่อสลับระหว่าง ‘โหมดการฝึก’ และ ‘โหมดใช้ชีวิตทั่วไป’

 

2) รองเท้าที่ทางเดินประตู

มีหลักการพื้นฐานง่ายๆว่า “ข้างในคือข้างใน ข้างนอกคือข้างนอก และที่สองแห่งนี้ถูกแบ่งเอาไว้”
เมื่อเราฝึกอยู่ในโรงฝึกเราสวม indoor tabi (รองเท้าผ้า) มีลักษณะพื้นใต้ฝ่าเท้าเป็นผ้าหรือหนัง

jika tabi (รองเท้าพื้นยาง) เป็นที่รู้กันว่าสำหรับใช้ข้างนอกและไม่ควรสวมนำมาเดินในโรงฝึก พื้นไม้กระดานที่วางอยู่ติดกับประตูทางเข้าให้ถือว่าเป็น “ข้างใน” ไม่กี่สัปดาห์ก่อนหน้านี้ข้าพเจ้ามาถึงโรงฝึกและพบว่ามีรองเท้ามากมายวางอยู่บนพื้นไม้ ถ้าคุณสวม indoor tabi อย่าใส่ออกไปเหยียบพื้นด้านนอก และ นำดินติดกลับมาข้างใน ถ้าต้องการหลบไปด้านนอกเพื่อพักผ่อนกรุณาใส่รองเท้า ขอพูดอีกครั้งว่าเมื่อคุณใส่ tabi ไปข้างนอก
อย่าเอาสิ่งสกปรกติดเท้าเข้ามาในโรงฝึก และอย่าเดินด้วยรองเท้าที่ใส่ออกไปข้างนอกเข้ามาด้านใน
ประตูทางเดินมีขนาดเล็กและบางครั้งคุณไม่มีทางเลือกที่จะต้องเหยียบไปที่ด้านนอก ช่วยทำให้ดีที่สุดเท่าที่จะทำได้

 

3) The Shômen wall

กำแพงด้านหน้าของโรงฝึกจัดวางสิ่งของที่เรียกว่า ‘Kamiza’ คามิซา หมายถึงสิ่งซึ่งเป็นที่สักการะทางศาสนาควรให้การบูชาและเคารพ ไม่ใช่ที่ซึ่งจะนำสิ่งของส่วนตัวไปวางข้างใต้ kamiza ที่โรงฝึกใหม่มีลักษณะเป็นเวิ้งที่ติดกับห้องมีขนาดเล็กสำหรับแสดงรูปปั้นและอื่นๆ ให้ดูแลเหมือนกับหิ้งบูชา

คามิซาไม่ใช่ที่สำหรับวางกระเป๋า น้ำดื่ม และไม่ใช่ที่สำหรับไว้เดิน ยืน หรือนั่งในนั้น ส่วนที่อยู่ด้านหน้ากำแพงทั้งหมดควรปฏิบัติแบบเดียวกันทั้งหมด ที่โรงฝึกใหม่จะมีการจัดวางสิ่งของและอุปกรณ์การฝึกไว้ภายในกำแพงนี้ต่างจากโรงฝึกเก่าที่จะวางไว้ด้านข้าง ข้อกำหนดก็คือห้ามนำของใช้ส่วนตัวไปวางที่กำแพงด้านหน้า กำแพงด้านข้างสามารถวางได้แต่ไม่ใช่กำแพงด้านหน้า

 

สิ่งที่กล่าวมาด้านบนข้าพเจ้าบอกเล่าไปในวันนี้ แต่อยากจะเพิ่มอีกบางเรื่องที่สังเกตเห็นในวันนี้

เรื่องแรก เมื่อมีเทคนิคถูกนำมาแสดงที่ตรงกลางโรงฝึก ให้มองไปรอบๆตัวและให้ความสำคัญกับคนอื่นที่พยายามมองว่าการฝึกเหมือนกัน ถ้าไม่มีใครอยู่ด้านหลัง คุณก็สามารถยืนมองได้ แต่ถ้ามีคนมองอยู่ด้านหลังของคุณและมองไม่ถนัดควรจะย่อตัวลงหรือคุกเข่าเพื่อให้คนอื่นมองได้ดีขึ้น

วันนี้ข้าพเจ้าทำหน้าที่แปลภาษาในระหว่างการฝึก ข้าพเจ้าไม่เคยยืนที่้ด้านหลัง แต่บ่อยครั้งจะมานั่งคุกเข่าที่ด้านหน้า ขณะเดียวกันก็ยังเห็นมีคนยืนอยู่ที่ด้านหน้าของข้าพเจ้า

เรื่องที่สอง ถ้าคุณใช้อุปกรณ์ระหว่างการฝึกเช่น ชิไน โบ ฮันโบ กรุณาเก็บกลับมาหลังจบการฝึก บางคนหายไปจากพื้นทันทีที่ฝึกเสร็จ มันไม่ใช่หน้าที่ของใคร แต่ช่วยกันเก็บให้เข้าที่เมื่อฝึกเสร็จ

ข้าพเจ้าต้องการให้คนที่ใช้ facebook รับทราบเรื่องที่ได้พูดที่โรงฝึกในวันนี้

หวังว่าสิ่งนี้จะช่วยกระตุ้นเตือนเกี่ยวกับมารยาทโรงฝึกให้กับคนทั่วไปที่มาเยี่ยมโรงฝึกในอนาคตได้รับทราบ

ผู้เขียน Mark Lithgow

 

แปลและเรียบเรียง พิชญศักดิ์ เสนาไชย