Posted by การเรียนรู้สามทาง
คนเราสามารถเรียนรู้ได้ 3 ทาง หนึ่งคือทางการมอง (Visual) สองคือการฟัง (Auditory) และสามคือการได้ทดลองทำ (Kinesthetic) เราเรียนรู้คณิตศาสตร์ ศิลปะ และภาษาอื่น ด้วยการดูว่าเขาทำอย่างไร ฟังในสิ่งที่เขาอธิบาย และทดสอบทำด้วยตัวเอง หากเรามีความตั้งใจ เราสามารถเรียนในห้องเรียน ผ่านวีดีโอ หรือระบบ e-learning ก็ได้ ผลที่ได้จะไม่แตกต่างกันนัก
การถ่ายทอดวิชาของบูจินกัน
Taiden: Teaching in Bujinkanดูเหมือนว่าถ่ายทอดวิชาในบูจินกันก็มีลักษณะคล้ายๆกัน อาจารย์จะใช้การบอกให้ฟัง ทำให้ดู และให้ผู้ฝึกทดลองใช้เทคนิคนั้นๆ กับผู้ร่วมฝึก แต่หากมองลึกลงไปจะพบว่าการถ่ายทอดวิชาในโรงฝึกบูจินกันมีความแตกต่างอยู่ ท่านอาจารย์มะซะอะกิเคยพูดไว้ว่าการถ่ายทอดวิชามีอยู่ 3 รูปแบบด้วยกันคือ Kuden 口伝 หมายถึงการถ่ายทอดด้วยวาจา Taiden 体伝 หมายถึงการถ่ายทอดด้วยร่างกาย และ Shinden 心伝 หมายถึงการถ่ายทอดด้วยจิตใจ แต่การฝึกของบูจินกันนั้นจะมีความเป็นส่วนตัว คำสอนของอาจารย์ไม่สามารถนำไปบอกต่อ สอนผู้อื่น ทั้งทางตรง หรือผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ได้ ในโรงฝึกอาจารย์จะเข้ามาแนะนำว่าเราทำผิดอะไร (Kuden) คำแนะนำนั้นเป็นคำแนะนำเฉพาะตัวซึ่งบอกว่าเราทำผิดตรงไหน การที่ได้เป็นอุเกะ (หรือคู่ฝึก) ให้อาจารย์ระหว่างการสาธิตนับเป็นโอกาสที่ดีที่จะได้รับรู้ว่าเทคนิคที่อาจารย์สาธิตนั้นทำให้เรารู้สึกอย่างไร ความรู้สึกที่เรารับได้จะเป็นส่ิงเฉพาะตน หากไม่ได้เป็นอุเกะให้อาจารย์ก็จะไม่มีทางสัมผัสได้ การที่ได้เป็นอุเกะอาจเรียกได้ว่าเป็นหัวใจของการฝึกในแต่ละครั้งทีเดียว
สุดท้ายคือเรื่องของการถ่ายทอดด้วยจิตใจเป็นเรื่องของพฤติกรรม แนวคิด คุณค่า และวัฒนธรรม สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่สิ่งที่จะสามารถรับและเข้าใจได้ในการฝีกเพียงครั้งเดียว เดือนเดียว หรือแม้แต่ปีเดียว มันเป็นสิ่งที่เราจะต้องค่อยๆใช้ความสังเกตและซึมซับจากการได้สัมผัสอาจารย์เป็นเวลาแรมปี ผู้ที่ฝึกบูจินกันอย่างจริงจังจะไม่ได้ต้องการเพียงแค่นำเทคนิคไปใช้ แต่ต้องการ “สืบทอด” วิชา วิชาของบูจินกันเป็นวิชาโบราณซึ่งถูกนำไปใช้ในสนามรบ เทคนิคการต่อสู้จึงเป็นเพียงส่วนเดียวของวิชา แต่ยังมีสิ่งต่างๆเช่นการเป็นผู้นำที่ดี ที่นำพากองทัพไปรบจนได้ชัยชนะกลับมา สิ่งเหล่านี้เป็นส่วนสำคัญของวิชาซึ่งจะถ่ายทอดได้ด้วยจิตใจเท่านั้น
อยากรู้ว่าบูจินกันคืออะไร
เคยมีคนถามผมว่าบูจินกันคืออะไร ซึ่งผมก็เคยพยายามคิดหาทางที่จะถ่ายทอดสิ่งที่ผมรู้ออกมา แต่ผมก็ยังไม่สามารถให้คำตอบที่ดีกับเขาได้ เมื่อตอบไปว่า “เป็นศิลปะการต่อสู้โบราณของญี่ปุ่น” ก็จะได้รับคำถามต่อมาว่าอีกมากมายเช่น เหมือนคาราเต้มั้ย เหมือนยูโดมั้ย มีการฝึกอย่างนี้ อย่างนั้นมั้ย ขอลองดูหน่อยว่ามีท่าอะไรบ้าง ผมพยายามตอบเท่าที่ตอบได้ แต่ผู้ที่ถามผมก็ยังงงๆ อยู่ และผมก็จะรู้สึกไม่ค่อยสบายใจที่ไม่สามารถทำให้เขาเข้าใจได้ วันนี้หากมีคนถามคำถามเดียวกันกับผม ผมก็คงจะตอบเหมือนเดิม และหากเขายังไม่เข้าใจก็ไม่เป็นไร เพราะการถ่ายทอดวิชาของบูจินกันเริ่มต้นที่โรงฝึก หากคุณอยากรู้ ก็เข้ามาฝึกที่โรงฝึก ตาดู หูฟัง กายสัมผัส รับรู้ด้วยจิตใจ และวันนึงคุณจะเริ่มเข้าใจว่าบูจินกันคืออะไร
ธีรวัฒน์ อิสสริยะกุล
สายดำระดับห้า บูจินกัน บูโด ไทจุสสึ
บูจินกัน โอนิ โดโจ (โรงฝึกหลักสี่)